Araştırmacı Çevre Yazarı Türksen Başer Kafaoğlu
Tutulan günlükler, izlemler ve araştırmalarla ortaya çıkan bir yaşam öyküsü. Severek okuduğum bir kitaptan söz ediyorum. Karikatürist Yazar İzel Rozental yıllar sonra önemli bulduğu gizemli bir konuyu araştırıp, bulduğu ince noktaları birleştiriyor ‘’Talihsiz Anjel Hala’’ Kitabında.
18 Ocak 2025’de Tarihçi Kitapevinde söz konusu eserle ilgili söyleşi olduğunu öğrendim ve katıldım. Yazar ile Karşılaşmamız ilginçti. Yıllar önce Moda’daki bir ev işlemi ile ilgili olarak tanıştığımızı anımsadık. Nereden nereye. Söyleşi çok keyifliydi. Ayrıca da düşündürücü. Eve dönerken anlatılanlardan bazı çıkarımlarım oldu. Hem onları hem de daha sonra kendisiyle yaptığımız sohbeti okurlarımla paylaşmak istedim.
Kitapta, özetle şöyle ilginç bir serüven var: 1909- 1915 Yılları arasında Anjel Gueron, Osmanlıların Edirne’deki Alyans Kız Okulunda Yöneticisiymiş. Kendisi 1913 Yılında Balkan savaşları başladığında günlük tutmaya başlamış. Öyküde, bir Sefarad kadınının, cemaat ve
ataergil baskılarla, engellenip dışlamasına karşın, mücadeleden yılmadığı ve özgüveni anlatılıyor. Aynı zamanda onun, Osmanlı’dan yana olan gerçekleri kendi iradesiyle dile getirmesi, büyük bir cesaret işi. Eğitimli kadınların özgürce düşünmesini engellemek, ayrımcılığın süregelmesi, ne yazık ki hala dünyanın bir ayıbıdır. Bu yönüyle de eser ilgimi çekti. Eskilerde günlükler tutulurdu. Annem ve Dayımda tutmuştu. Onları okuduğumda, o zaman diliminde yaşanan tarihi ve sosyal olayların, kullanılan dilin, üslubun, duygulu yorumların ve saygılı anlatımların değişimlerini görebiliyordum. Belgeler, yaşanmışlığı net ve gerçek kesitiyle yansıtıyor.
Anjel Gueron kimdir? Onun öyküsüne nasıl ulaşılmış? Bu yönüyle de anlatılanlar gerçekten çok dikkat çekici. Aslında İzel ‘in çocukluğunda aile arasında ‘Zavallı Anjel’ adı sıkça geçermiş. Ne var ki Yazar, bu yakının kim olduğunu, yıllar sonra tesadüfen bir kitaptaki bilgiyle birleştirince öğrenebilmiş. Merak ve iz sürme derken, epeyce de belgeye ulaşmış. O zaman aile arasında sözü edilen kişinin ‘Anjel Hala’ olduğu ortaya çıkmış. Yazar, eline geçen mektuplaşmaları, günlükleri, savaş sürecinde yaşanan o inanılmaz sıkıntıları, kitabında çizgi ve yazılarla anlatmış. Keşke okutulan tarih kitapları da böyle bir yöntemle düzenlense. Okunurluk rahatlığı ve anlatım böyle, bir başka oluyor. Görüntü o ki özgür düşünceye ve kadınlara karşı yapılan tutuculuk ve ayrımcılık gibi kavramlar tarihi süreçlerde ve her yerde sıkıntılı olmuş. Bu kadar ip ucu yeter kitabı okumak gerek.
1951 Yılında İstanbul’da dünyaya gelen, küçük yaşlarda karikatür çizmeye merak saran Karikatürist Yazar İzel Rozental’in çizimleri, 1970‘lerde gençlik dergilerinde yayımlanırdı.
2016’ya kadar Diyojen Mizah Dergisinde Anatolia News (Japonya) olmak üzere 8 Dergi ve Yayım organlarında da karikatür ve yazıları yer almış.
1991’den bu yana İstanbul’da yayımlanan Şalom Dergisinin Editöryal karikatürlerini, Tünelin ucu başlığı altında çizmiş.
2019’dan bu yana Açık Radyoda ‘Haftanın Karikatürleri’ adlı Program hazırlayıp sunduğunu izleyenler bilirler.
2000‘den 2022’ye dek, Moda Sevgilim, Yol Boyunca gibi, 10 Kitabı oluşmuş.
1991’de ‘Gözlem’ 1993’de ‘Her Şeye Rağmen’, 1996’da ‘Peki Ama Neden’ ile başlayıp devam eden 19 Karikatür Albümü var.
1991‘den 2011’e kadar Akvaryum, Briç Karikatürleri gibi 12 Kişisel Karikatür Sergisi açmış.
Karikatür ve yazılarının yer aldığı dergilerle 1995’den 2012’ye kadar ‘Bizi Nasıl Görüyorlar’ ‘Uzun İnce Bir Yol’ gibi Karma Sergilere katılmış. Moda sevdalısı İzel Rozental’e toplumsal üretkenliği için teşekkürler.
