Muhtar Deyip Geçmeyelim

Araştırmacı Çevre Yazarı Türksen Başer Kafaoğlu

Muhtar seçimi önemli. Yurttaş ile devlet arasındaki ilişki ağı, tam da bu temelden geçiyor. Bilinçli, donanımlı, aktif, güvenilir ve insan ilişkileri güçlü bir adaydan, söz ediyoruz tabi. Aday kişi, her bir mahalle sorununu, güncel ve doğru olarak masaya yatırabilme yetisinde olmalı. Semtini ve orada yaşayanları iyi tanımalı. Mahallenin dokusunu, kültür düzeyini, iyi bilmeli. İçlerinden biri olduğunu unutmadan, yurttaşlarla sık sık dost sıcaklığıyla birlikte olmalı. Afet yasasında, muhtarların yetki ve sorumlulukları madde madde belirlenmiş. Bu bağlamda, bilgili ve hazırlıklı olmaları gerekir. Olası bir deprem de: uyarı, ön bilgi ulaşımı, tatbikat ve ‘hane, sokak, mahalle organizasyonu’ gibi konularda, yükümlüdürler. Söz konusu temel yapı, sorunları mahallelilerin görüşlerini alarak daha kolay çözümler. Zira muhtar, üst yönetim, kurum ve yurttaşlar arasında stratejik bir köprüdür. Bu ve belirteceğimiz diğer nedenlerle donanımlı olunmasında yarar var. Hep duyarız: her şeyden haberdar olan kişiye ‘’Sen bu mahallenin muhtarı mısın’’derler. Muhtar, bölgesindeki her hareketliliğin takipçisidir çünkü. Örneğin: Mahallede kaç kişi var? Kaçı: çocuk, genç ve 65 Üstü? Kimler hasta, ölmüş ya da doğmuş? Hanelerdeki güncel kişi sayısı nedir? Demem o ki muhtarlık aynı zamanda sosyal, istatistiki hareketliliğin bilgi merkezidir. 1935’li Yıllarda görev ve yetkileri günümüze göre daha fazlaydı. Son dönemlerde epeyce daraltıldı. Oysa faydaları hiç de azımsanacak gibi değil. Yurttaşlar özellikle resmi başvurularında, ne yapmaları gerektiğini yine bu makama sormakta. Muhtarın güvenirliği, beceri ve kültürel yapısı önemli. Sağlık, risk, felaket, güvenlik gibi acil durumlarda temel bilgi akışı için ilk adım. Örneğin yaklaşık 10 Yıl önce İstanbul’un Anadolu yakasında S.O.S Çevre Gönüllüleri ‘Deprem Bilgilendirme Projesi’ gerçekleştirmişti. Moda, Cafer ağa Mahallesinde de muhtarla birlikte apartman sakinleri tek tek ziyaret edildiğinde, kapılar saygıyla açılmıştı. Güvensiz ortamlarda, muhtarlar, güvenilir kilit isimlerdir de ondan. Ayrıca güncel ve periyodik bilgilendirme, arama kurtarma, deprem araç gereçleri gibi konularda, belediye ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla dirsek temasları vardır. Felaket sonrası da yaşamsallıkla ilgili hizmet gereği sahadadırlar. Bu nedenle sokak, sağlık, barınma hijyen, beslenme, danışma hizmeti gibi tüm bilgilere sahip olmaları kaçınılmaz. Hangi bina neredeydi? hangi apartmanda kaç kişi vardı? gibi temel istatistiki bilgi beceri ağlarını önceden kurmaları, böyle durumlarda çok değerlidir. Tabi önceden dersini iyi çalışanlar, olağanüstü durumlarda yurttaşına epeyce yaşamsal destek sağlayabilir. Bu makam: muhtar, 4 Kişilik İhtiyar Heyeti ve 4 de yedeğinden oluşuyor. Heyet üyeleri söz ve karar sahibi olup, yasal sorumlulukları var. Yurttaş olarak başka ne gibi beklentiniz var? derseniz: Bize göre Muhtarlar, damga vurmaktan öte, yetenekli ve halkla bütünleşebilen kişilerdir. Bu nedenle: bölgelerinde canlı ortamlar yaratabilirler. Sokak hayvanlarına sahip çıkarabilirler. Özellikle de yeşil alan bostan, çiçekli balkon ve bahçe oluşturulması yönünde, yurttaşların özendirilmesi, sokak şenlikleri ve yarışmalar düzenlenmesi ne güzel olur. Mahalle renklenir. Böyle etkinliklerle mahalle sakinleri, sivil toplum üyeleriyle kaynaşır. Sosyal ve kültürel bütünlük sağlanır. Muhtarın, arkasındaki ağı ören böylesi etkinliklerine katılması, toplumsal fayda yaratır. Yurttaşların yasal etkinliklerini yetkililere ulaştırıp, onay alması gerektiğinde o da, bu güçlerden destek alır. Canlı hakları için mücadele edebilir. Mahalleli mağdurlara sahip çıkılmasını sağlayabilir. Gönüllü ‘Sokak içi yardımlaşma’ ‘Kültür evleri oluşturma’ gibi projelerde tarafsız olarak devreye girebilir. Yöre sakinleriyle sosyal aktivite, görüş alışverişi, kültür ve sanat gibi programlar içinde olunabilir. Ya da bu tip çalışmalara destek verebilir. Tabi daha da bu sıralama geliştirilebilir. Kadın ve çevreci adaylar bu işe daha yatkın olabilirler. Tarihiyle, kültürüyle, toplumsal ve sağlıklı bir yaşamı öngörebilen, adayların seçilmesini dileyelim.