Arif Atılgan
Osmanlı zamanında, Anadolu’ya sefere çıkan ordu ve Kâbe’ye hacca giden insanlar Ayrılık Çeşmesi önünden yola çıkarlarmış. 1638 yılında 4. Murad’ın Bağdat seferine çıkmasından sonra bu istikamete Bağdat Yolu denmiş.. Yani şimdiki Bağdat Caddesi. Yolun ilk engeli bugünkü adıyla Kurbağalıdere’dir. Kesişilen noktada derenin yatağı oldukça geniştir. Yaz mevsimlerinde sığ olan suyun üzerinden geçilirmiş. Bahar ve kış aylarında seviye yükseldiği için yan tarafa köprü yapılmış. 19. Yüzyılda, burada bir taş köprü olduğu biliniyor. Daha önce başka köprüler var mıydı? Onu bilemiyoruz.
1819 Melling Haritası
Taş köprü, geniş dere yatağı sebebiyle oldukça uzundur. Dere üzerinden geçen yol yıllarca kullanılmış. Haritalara işlenmiş. Köprünün şimdiki Fenerbahçe Stadı tarafında küçük açıklıklı bir kemer bulunmaktadır. Ama esas köprü dere yatağı üzerinde, yaklaşık 20 metre açıklıktadır. Yapının bütününe bakıldığında burada da kemer olduğu anlaşılmaktadır. Köprü üzerindeki yolun genişliği ise 4 metre civarıdır.
Taş Köprü’nün Bütünü. 20 Metrelik Bölüm Temsili İşlendi.
24 Mayıs 1890 tarihli bir belgeye göre, ‘Kadı Karyesi (Kadıköyü), Kurbağalıdere üzerinde bulunan taş köprü tehlikeli bir şekilde harap olmuş.. Bir kazaya sebep olmadan Belediye 10. Dairesine başvuruluyor. Tamirine karar veriliyor. İş, Fenerli Tanaş Kalfa’ya ihale ediliyor.’
Köprünün büyük açıklıklı kısmındaki bölüm harap olmuştur. Ancak tamirat tekrar taş kemer şeklinde gerçekleştirilmemiş. Sanırım kemerden çıkan taşlarla açıklığın ortasından diğer tarafına doğru ayak inşa edilmiş ve üzerine tahta köprü yapılmış. Ayak orijinal olsa tam ortada olurdu. Ortasında akıntıya karşı keskin sivrilik bulunurdu. Dolayısıyla yeni durumda küçük açıklık 7,5 metre, büyük açıklık 10 metre, taş duvar ayak ise 2,5 metre civarı olmuştur.
Tahtadan Yapılan Köprü
Köprünün bütününe bakıldığında ahşap kısmının orijinal yapısına uygun olmadığı anlaşılır. Yeni yapıldığı için olsa gerek 20. Yüzyıl başındaki fotoğraflarda hep bu görüntü vardır.
O tarihteki haritalara köprüyle Mahmut Baba türbesi arası Taş Köprü Caddesi olarak kaydedilmiştir. Sanırım yeni yapılan tahta köprü insanları yanıltmasın diye..
1911 Tarihli Harita
1920’li yıllarda tahta bölümler yıpranmıştır. Köprüye tekrar tamir gerekmektedir. Artık inşaatlarda beton kullanılmaktadır.
1928 yılında köprü betonarme yapılır. Fenerbahçe Stadı tarafındaki kemerli bölüm kaldırılmıştır. Ortadaki ayağın uçlarına ise akarsu etkilerinden korunmak için keskin sivri uçlar eklenmiştir.
1930 Tarihli Harita
1940’lı yıllarda dere yatağı küçültülmüş, 7 metrelik bölümde kalmıştır. 10 metrelik bölüm toprak doldurulmuştur. Dere üzerinden geçen yol ise artık yoktur.
1940’larda Taş Köprü
